
به گزارش
سرویس اندیشه دینی پایگاه 598، حجت الاسلام دکتر محمد رضا باقرزاده از اعضای هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) در تشریح ضرورت عمومی سازی امر به معروف و نهی از منکر بیان نمود: معروف و منکر در فرهنگ اسلامی هرآن چیزی است که حقانیت و شایستگی و یا ناروابودن و عدم حقانیت آن از سوی اسلام به رسمیت شناخته شده باشد، البته در نظام تشریعی الهی، برخی موارد به عرف جامعه واگذارده می شود که اصطلاحا این امور را ، امضائی می گویند.
دبیر علمی همایش امر به معروف و نهی از منکر و حقوق بشر در جمع انجمن فارغ التحصیلان موسسه امام خمینی(ره) اظهار داشت: حقوق بشری که مورد نظر است نه آن چیزی که تابع جعل نظامات و فرهنگ هاست، چرا که ممکن است در فرهنگ های مختلف این حقوق با یکدیگر تفاوت داشته باشد، بلکه حقوق بشر یعنی آنچه که واقعا در مقام ثبوت حقوق بشر است و البته در مقام اثبات نیز باید سعی کنیم تا به معنای واقعی آن برسیم.
وی در پاسخ به سئوال خبرنگار تبیین در خصوص مبانی فقهی امر به معروف و نهی از منکر اظهار داشت: در فقه اسلامی سه منبع قرآن ، سنت و عقل برای استنباط قواعد فقهی وجود دارد و امر به معروف و نهی از منکر هم دارای مبانی عقلانی، هم مبنای قرآنی بوده و سنت و سیره اهل بیت(ع) نیز آن را تأیید می کند.
باقرزاده در خصوص مبانی عقلانی این فریضه اظهار داشت: عقل هر انسانی حکم می کند که افراد جامعه نسبت به سرنوشت هم احساس مسئولیت داشته باشند ،همانگونه که اگر نابینائی به سمت چاه پیش رود، عقل سلیم حکم می کند که نسبت به او بی تفاوت نبوده و او را نجات دهیم، همچنین اگر کسی در حال سقوط از حیات و هویت انسانی است، نباید نسبت به او بی تفاوت بود. در واقع حس مسئولیت عمومی نسبت به سرنوشت یکدیگر مبنای عقلی امر به معروف و نهی از منکر می باشد.
وی با اشاره به آیات مختلفی از قرآن کریم افزود: در قرآن هم آیات زیادی وجود دارد که به بحث امر به معروف و نهی از منکر پرداخته است و آن را عامل سعادت نه تنها مومنان، بلکه عامل سعادت همه افراد جامعه بشری دانسته است.
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در ادامه بهترین دستاورد امر به معروف و نهی از منکر را سعادت آفرینی برای همه بشریت دانست و افزود: انقلاب اسلامی ایران محصول امر به معروف و نهی از منکری بود که حضرت امام(ره) انجام داد و همه تحولات جهانی که در ساختار نظام بین المللی به سبب این انقلاب اتفاق افتاده است، مرهون همین امر به معروف و نهی از منکری است که حضرت امام خمینی(ره) انجام داد و اگر این حس مسئولیت اجتماعی در ایشان نبود ، شاید سالها و سالها نظام منفور سلطنتی در ایران حکومت می کرد و مردم ایران دور از تکامل زندگی می کردند.
وی افزود: اما امروز به برکت نظام اسلامی، نظام شاهنشاهی از بین رفت و نظام اسلامی برپاشد و تحولات بیداری اسلامی در منطقه رخ نمود و حتی امروزه در جهان شاهد نهضت بیداری در قلب آمریکا و اروپا هستیم و این بیانگر این است که امر به معروف و نهی از منکر طبق فرمایش قرآن کریم برای بشریت سعادت آفرینی می کند.
دکتر باقرزاده همچنین با اشاره به سیره اهل بیت(ع) در تأیید این فریضه الهی ابراز داشت:در بین روایات نیز این نکته به دست می آید که در بین فرائض اسلامی هیچ فریضه ای ، مهمتر، اساسی تر ، بنیادی تر و راهبردی تر از امر به معروف و نهی از منکر نیست، چرا که همه فرائض به واسطه او اقامه می شود و در واقع ضمانت اجرای دیگر فرائض در جامعه است.
این استاد حوزه و دانشگاه مبنای حقوقی امر به معروف و نهی از منکر را اصل هشتم قانون اساسی کشور دانست و ادامه داد: در این اصل امر به معروف و نهی از منکر وظیفه و حقی همگانی دانسته شده که هیچ کس از آن استثنا نشده است.
وی افزود: در نظام اسلامی همانگونه که مردم حق دارند به انجام واجبات و تکالیف دینی خود بپردازند، به عنوان مسلمان حق دارند ،امر به معروف و نهی از منکر کنند و البته نظام اسلامی باید زمینه اجرای این حق اسلامی را برای مردم فراهم کند.
دکتر باقرزاده خاطر نشان کرد: طبق اصل هشتم قانون اساسی، این نظارت همگانی و فراگیر به عنوان مهمترین حقوق ملت و دولت شمرده شده است که هیچ استثنائی ندارد و حتی ولی و حاکم جامعه اسلامی ، خودش را مبرا از این نمی داند که مورد امر و نهی افراد قرار بگیرد ، لذا اجرای این حق و تکلیف عمومی هیچ استثنائی ندارد.
دبیرعلمی همایش امر به معروف و نهی از منکر با اشاره به موانع اجرای اصل هشتم قانون اساسی گفت: نبود قانون یکی از خلأ های جدی اجرای اصل هشتم است، قانونگذار ما که نظام مجلس شورای اسلامی است، هنوز قانون منسجم و کاملی را برای اجرای این اصل در جامعه ، تدوین و تصویب نکرده است، هرچند در حال انجام اقداماتی در این زمینه است، اما هنوز برنامه جامع و مدونی برای اجرایی کردن این اصل وجود ندارد.
وی مانع دوم را نبود نهادهای لازم برای اجرای امر به معروف و نهی از منکر دانست و خاطر نشان کرد: نه اینکه این نهادها وظیفه امر به معروف و نهی از منکر را بر عهده بگیرند، چرا که این فریضه حق و تکلیفی عمومی است، بلکه این نهادها نقش کاتالیزور را ایفا کنند، یعنی تلاش کرده و زمینه سازی کنند تا این فریضه بتواند از سوی آحاد افراد جامعه صورت بگیرد.
دکتر باقرزاده در تبیین چالش سوم برای اجرای اصل هشتم قانون اساسی اظهار داشت: اجرای هر اصلی از اصول قانون اساسی نیازمند به کارهای فرهنگی جدی است که متأسفانه برای اجرای اصل هشتم نیز کارهای فرهنگی صورت نگرفته است و امروزه فقدان امر به معروف و نهی از منکر در جامعه به عنوان یک معضل فرهنگی شناخته نمی شود.
وی با انتقاد از دستگاه های مسئول در این زمینه ابراز داشت: وقتی برای چیپس و پفک به این اندازه تبلیغات صورت می گیرد، شرم آور است که فریضه ای با این اهمیت ، به حال خود رها شده و کار فرهنگی جدی ای بر آن صورت نگرفته است.
دکتر باقرزاده با اشاره به لزوم زمینه سازی فرهنگی برای امربه معروف و نهی از منکر در بعد بینشی و گرایشی افزود: در کارهای فرهنگی ابتدا باید خاستگاه های بینشی این فریضه در جامعه تبیین شود و در مرحله بعد ذائقه و خواست جامعه به سمت این فریضه سوق داده شود تا از معروفیت و مقبولیت برخوردار شود، چرا که یکی از مشکلات برای اجرای امر به معروف و نهی از منکر ، معروف نبودن امر به معروف و نهی از منکر و کم اهمیت تلقی شدن این فریضه مهم در جامعه است.