در این زمینه یکی از روانشناسان به نام «آدلر» اظهار می‌دارد: به طور کلی در چهار تا پنج سالگی شخصیت، منش، رفتار و سبک خاص زندگی هر فرد مشخص می‌شود و این روال تقریباً تا آخر عمر ادامه می‌یابد....

و همان گونه که تفاوت سلیقه ها و استعدادها میان انسان ها در چرخش نظام اجتماعی امری ضروری است، نوع انسانی نیز در دو صنف زن و مرد تشکیل شده است و هر یک از این دو صنف نیازهای مخصوص به خود را دارند و در عین اشتراک در بسیاری از امور، تفاوت های روشنی نیز از نظر خلقت میان آنها به چشم می خورد....

در این زمینه یکی از روانشناسان به نام «آدلر» اظهار می‌دارد: به طور کلی در چهار تا پنج سالگی شخصیت، منش، رفتار و سبک خاص زندگی هر فرد مشخص می‌شود و این روال تقریباً تا آخر عمر ادامه می‌یابد....

رویکرد سوم عالمان شیعه از دهه هفتاد در ایران شکل گرفت که براساس این رویکرد زن و مرد به لحاظ هویتی واحد هستند و مجاز به حضور اجتماعی‌اند اما در این رویکرد به جای توجه به تفاوت‌های فطری و حقوقی و تبیین آن یک بازخوانی و بازشناسی مجدد ایجاد شده است و بنابراین یکبار دیگر اجتهاد از نو ساختار یافت...

وقتی انسان‌ها در فرزندان خود ادامه نمی‌یابند سعی می‌کنند هرچه بیشتر در همین دنیا زنده بمانند هرچند با انواع بیماری‌ها دست به گریبان باشند و با کلکسیونی از بیماری‌ها و مجموعه‌ای از داروها دست به دامان پزشکان گردند، در حالی‌که پزشکان در این حال مرگ را برای آن‌ها طولانی می‌کنند و نه زندگی را....

تضعیف تمایز و هویت جنسیتی/ تبلیغ الگوی خاصی از خانواده/ خانواده متوسط شهری، کم جمعیت است/ خانواده متوسط شهری دغدغه معاش ندارد/ تغییر در سبک زندگی و منش اقتصادی خانواده‌ها/ آشفتگی در ارائه الگویی مناسب از شخصیت زن...

کسانی که مهریه‌ی بالا برای خانمشان قرار می‌دهند، به جامعه ضرر می‌زنند. خیلی از دخترها توی خانه می‌مانند، خیلی از پسرها بی‌زن می‌مانند، به‌خاطر این‌که این چیزها وقتی در جامعه رسم شد، سنت و عادت شد، به جای «مَهرُ السّنّة»، به جای این‌که مهر پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) سنت باشد، وقتی مهر جاهلی سنت شد، اوضاع، اوضاع جاهلی خواهد شد....

بحث واسطه‌گری یا شفاعت در ازدواج، در فرمایشات خدای متعال و معصومین علیهم‌السلام ذکر شده است. در سوره‌ی مبارکه نور، آن‌جا که خداوند متعال می‌فرماید «وَأَنْکِحُوا الْأَیامى‌ مِنْکُمْ وَ الصَّالِحینَ مِنْ عِبادِکُمْ وَ إِمائِکُم»۱، دستور «َأَنْکِحُوا» خطاب به جامعه‌ی اسلامی صادر شده است و تمام اعضای این جامعه را دربرمی‌گیرد. یعنی همه مأمور می‌شوند که زمینه را برای ازدواج پسران و دختران فراهم کنند....

زندگی یک کاروان طولانی است که منازل و مراحلی دارد، هدف والایی نیز دارد. هدف انسان در زندگی باید این باشد که از وجود خود و موجودات پیرامونش برای تکامل معنوی و نفسانی استفاده نماید.
اصلاً ما برای این به دنیا آمده‌ایم. ما در حالی وارد دنیا می شویم که از خود اختیاری نداریم. کودکیم و تحت تأثیر هستیم، اما تدریجاً عقل ما رشد می کند و قدرت اختیار و انتخاب پیدا می‌کنیم. این جا آن جایی است که لازم است انسان درست بیندیشد و درست انتخاب کند و بر اساس این انتخاب حرکت کند و به جلو برود....

درباره کتاب
با توجّه به نگاه هدفمند مقام معظّم رهبری(مدّظلّه‌العالی) به مسائل زنان با وجود رویکرد تمدنگرایی اسلامی که ایشان دارند؛ ضروری است که خطوط معیارهای اسلامی متناسب با شرایط زمان و‌‌مکان در زمینه‌ی حضور اجتماعی زن از دید‌گاه معظّمٌ‌له جمع‌بندی گردد. این بیانات در سه فصل با عناوین: جایگاه اجتماعی زنان، تعلیم و‌تربیت زنان و نقش زن در انقلاب اسلامی، تدوین شده و در تمامی این زمینه‌ها سعی شده است آرای مقام معظّم رهبری(مدّظلّه‌العالی) به صورت دقیق استخراج و با عنوانگذاری مناسب سیر منطقی موضوعات بگونهای ارائه گردد که پاسخگوی مشکلات و نیازهای امروز باشد.
در استخراج، گردآورى و دسته‌بندى سخنان معظّمٌ‌له و ارائه‌ی آن در قالب اثر حاضر، تمامی سخنرانیها و پیامهاى ایشان درباره‌ی زنان، از آغاز پیروزى انقلاب اسلامى تا سال1392، حتّی سخنانی که رسانه‌ای نشده است مانند توصیه‌هایی که هنگام خواندن خطبه‌ی عقد به جوانان داشته‌اند ولی درمخزن اسناد دفتر معظّمٌ‌له موجود بوده، مورد بررسى قرار گرفته است که حجم گسترده‌ی آنها، توجّه و اهتمام رهبرمعظّم انقلاب را نسبت به مسائل زنان نشان میدهد.
موضوعات مهم
جایگاه اجتماعی زنان/ تعلیم و تربیت زنان/ نقش زن در انقلاب اسلامی/ تاثیر انقلاب در وضعیت زنان/ شرایط حضور اجتماعی زنان...

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار صدها نفر از زنان فرهیخته و نخبه، تشکیل یک مرکز عالی فرا قوه ای را برای تدوین راهبردی صحیح در قبال مسئله «مهم زن و خانواده»، ضروری خواندند و افزودند: دستیابی به این راهبرد همه جانبه و قابل اجرا، نیازمند سه مسئله است: پرهیز کامل از مرجعیت دادن به تفکرات «غلط، کلیشه ای و متحجر غربی» در امور زنان، تکیه بر متون و معارف ناب اسلامی و پرداختن به مسائلی که حقیقتاً مسائل اصلی زنان محسوب می شوند....

«مردود شمردن مرجعیت فکری غرب» در موضوع زنان یکی از محورهای بیانات رهبر انقلاب در دیدار جمعی از بانوان برگزیده در تاریخ ۹۳/۰۱/۳۰ و یکی از الزامات مهم تحقیق و پژوهش در موضوع زنان و خانواده از نظر ایشان بوده است. پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در گزیده‌ی پیش رو برخی از دلایلی که ایشان برای دوری از تفکرات غرب در این حوزه ذکر کرده‌اند مرور میکند:...

رهبر انقلاب در دیدار جمعی از بانوان برگزیده در تاریخ ۹۳/۰۱/۳۰ سه نکته اصلی را به عنوان الزامات تحقیق و پژوهش در مسئله زن و خانواده برشمردند و رعایت این الزامات را برای دستیابی به نتیجه مطلوب در این حوزه ضروری دانستند. پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در قالب گزیده بیانات پیش رو این الزامات را مرور میکند:...

رهبر انقلاب اسلامی سیاست‌های کلی نظام در زمینه‌ی «جمعیت» را ابلاغ کردند.
پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR کلیدواژه‌های کلیدیِ این ابلاغیه را به همراه جمله‌ای از بیانات رهبر انقلاب در تبیین آن‌ها، در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد:...

رهبر معظم انقلاب در پیام خود از عبارت «زن نه شرقی نه غربی» استفاده کردند که این بحث هم مربوط به ستم‌های تاریخی شرق و غرب علیه زن می‌شود. متأسفانه در شرق نمونه‌هایی از تبعیض نسبت به زن به چشم می‌خورد. بعضی از زنان شرقی از تحصیل عقب می‌ماندند و در بسیاری از موارد به ازدواج‌های اجباری واداشته می‌شدند، خواست آنها مورد توجه قرار نمی‌گرفت و برخی از زنان در تعدد زوجات رها می‌شدند. در نگاه شرقی زن‌ها در حاشیه قرار می‌گرفتند و به تأثیر و حضور اجتماعی‌ آنها کمتر توجه می‌شد که تمام اینها ناشی از عادات جاهلی آن جوامع در برخورد با زنان بوده است....

گرچه پس از انقلاب اسلامی سعی شده است تا سیاست‌ها، قوانین و برنامه‌ها منطبق بر اسلام باشند اما در این مسیر توفیق کاملی نصیب نشده است. آیا می‌توان بخشی از مشکلات موجود را بر دوش نگاه‌های فقهی موجود دانست؟ نگاه‌هایی که گاه ناشی از غفلت‌های عارض شده بر فقیه در مواجهه با مباحث حکومتی است و گاه ناشی از دانش فقهی به عنوان یک دانش انسانی قابل ارتقا و پویایی است. ادعای ما این است که نگاه فقهی موجود چه در ناحیه‌ی «موضوع‌شناسی»، چه در ناحیه‌ی «قواعد استنباط» و چه در ناحیه‌ی «احراز شرایط تکلیف»، نیازمند اصلاح و ارتقا است. در اینجا سعی بر آن است تا این نگاه آسیب‌شناسانه با تطبیق بر مباحث «زن و خانواده» ارائه شود و پس از آن برخی مختصات فقه حکومتی به عنوان پیش‌نیاز اصلاح مسائل زن و خانواده تبیین شود....

هدف از این جلسه و این نشستها، تبادل نظر عالمانه با جمعهای نخبگانی است درباره‌ی مسائل اساسی کشور. اگر گفته میشود اندیشه‌های راهبردی، بله، در واقع سعی بر این است که به یک اندیشه برسیم؛ منتها میتوان تقسیم کرد، تنویع کرد؛ اندیشه در باب عدالت، اندیشه در باب زن و خانواده؛ بعد فهرست طولانی‌ای داریم در حدود بیست و چند موضوع، که هر کدام از اینها عنوان اندیشه رویش دارد؛ اندیشه‌ها به این لحاظ است؛ والّا بنا بر این است که این جمع نخبگانی با زایش فکری و معنوی و کمکی که به اسلام و نظام جمهوری اسلامی خواهند کرد، ان‌شاءالله در هر زمینه‌ای به یک نظر واحد و یک اندیشه‌ی واحد برسیم....

شناخت خانواده از منظر مردم‌شناسی
پیشاپیش هر اقدام، شناخت خانواده جهت هرگونه قانون‌گذاری، سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و فرهنگ‌سازی ضروری است اما لازم است در کنار خانواده‌شناسی معطوف به منابع علمی موجود، از نظر مردم‌شناسی نیز خانواده بازشناسی شود؛ چرا که خانواده در هر سنت و جامعه‌ای به مثابه‌ی یک نماد، قوانین و آداب نوشته و نانوشته‌ی آن سنت و جامعه را منعکس می‌سازد....

قرآن کریم وقتی درباره‌ی ازدواج صحبت می‌کند، صراحتاً می‌فرماید که از فقر نترسید؛ «یغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ». خدا در رابطه با ازدواج و زوجیت نمی‌گوید شما را پُرروزی می‌کند؛ می‌گوید شما را غنی و بی‌نیاز می‌کنم. دوم این‌که آیه‌ی دیگری در قرآن هست که وقتی عده‌ای سقط جنین می‌کردند و بچه‌هایشان را می‌کشتند، قرآن به آن‌ها می‌گوید: «وَلاَ تَقْتُلُواْ أَوْلادَکمْ خَشْیةَ إِمْلاقٍ»؛ این‌جا هم خداوند می‌فرماید که بچه‌هایتان را به‌خاطر کمبود و مشکلات رزق و روزی نکشید؛ چراکه روزی در دستان خدا است و رزاق اوست. این البته با مدیریت و تلاش انسان برای افزایش روزی منافاتی ندارد....

بحث «رشد جمعیت» و «کنترل جمعیت» دو مقوله‌ی اساسی است که امروزه در مسائل اقتصادی و اجتماعی ما مورد توجه است. مؤلفه‌ی اصلی‌ توسعه‌ی هر کشوری، جمعیت آن است. در هر کشوری اگر جمعیتش متعادل باشد، برنامه‌ریزی برای توسعه و تحقق شاخص‌های پیشرفت و رفاه آن راحت‌تر است. محور توسعه هم در کشورها معمولاً جمعیت جوان، پویا، بالنده و اهل کار و خلاقیت است و معمولاً این‌گونه جوامع، سرزنده و پویا هستند.

اما کشورهایی که رشد جمعیت منفی دارند، یعنی زاد و ولد در آنها کمتر از مرگ و میر است، اصطلاحاً می‌گویند که جمعیتشان رو به پیری و سالمندی می‌رود. مثل کشور آلمان که زاد و ولد در آن‌ کم است و رشد جمعیتش منفی است و لذا مشکلات عدیده‌ای در مورد جمعیت سالم این کشور به وجود آمده است. متقابلاً جمعیت جوان چند سال گذشته‌ی کشور ما یک فرصت بسیار خوبی بود که متأسفانه با عدم برنامه‌ریزی و جهت‌دهی لازم، این فرصت را به‌مثابه یک تهدید قلمداد کردند....

«تعریف‌ها» زندگی آدم‌ها را عوض می‌کند
چگونگی تعریف ما از زندگی و پدیده‌های آن، قطعاً مدار زندگی‌مان را عوض می‌کند. امروزه تعریف ما مثلاً از پدر بودن یا مادر بودن خراب شده است. یعنی به خاطر فضای زندگی تکنولوژیک، به خاطر فرهنگ‌های القایی، به خاطر تهاجم فرهنگی و بسیاری مسائل دیگر، تعاریف‌ ما تغییر کرده است. ما در موضوع فرزند دچار استحاله‌ی در تعریف شده‌ایم. مثلاً فرزند در بعضی موارد به ابزار پیونددهنده‌ی زن و شوهری تبدیل می‌شود که در آستانه‌ی جدا شدن هستند! برخی افراد برای این فرزند می‌آورند که زندگی‌شان را گرم کند! انگار که این فرزند چسب دوقلو است! در یک نگاه دیگر، فرزند عصای پیری است. در نگاهی دیگر، فرزند برای لذت بچه‌داشتن است. در نگاهی، اگر فرزند نیاوریم، چه کنیم؟ این عوامل پرکردن بی‌معنی‌ زندگی است و البته هرکدام از این تعاریف را فرض بگیرید، یک منظومه‌ای را هم بعد از خودش ایجاد و ایجاب می‌کند....

حجت‌الاسلام‌ و المسلمین محمدرضا زیبایی‌نژاد، رئیس مرکز تحقیقات زن و خانواده‌ی حوزه‌ی علمیه‌ی قم، یکی از کارشناسان برجسته‌ی موضوع زنان و خانواده است. وی علاوه بر تألیف و تدریس در این موضوع، پیش از این و در سومین نشست اندیشه‌های راهبردی با موضوع «زن و خانواده» در مقاله‌ای تحت عنوان «الزامات فقهی اساسی در تدوین الگوی اسلامی زن و خانواده» به بررسی نقش فقه حکومتی و راهبردی در نظام اسلامی نسبت به زن و خانواده پرداخته بود. به بهانه‌ی تبیین محورهایی از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی نظرات وی را جویا شده‌ایم....

رهبر انقلاب، سی‌ام اردیبهشت سیاست‌های کلی جمعیت را به رؤسای قوای سه‌گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ کردند. در بند یکم و دوم این سیاست‌ها بر «افزایش نرخ باروری» و «ترویج تشکیل خانواده و افزایش فرزند» تأکید شده است. دکتر رضا پورحسین، دانشیار و عضو هیئت علمی دانشکده‌ی روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران در این گفتار به تبیین نیاز خانواده به چندفرزندی از زاویه‌ی تربیت فرزند پرداخته است....

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای سیاست‌های کلی «جمعیّت» را که براساس بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی و پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام تعیین شده است، ابلاغ کردند....

صفای خانه‌های قدیمی برای نسلی که آن خانه‌ها را به یاد دارند همیشه خاطره‌ انگیز است؛ خانه‌هایی که بوی کاه‌گل آب خورده و گل‌های باغچه در عصرهای بهار و تابستان روح آدمی را به پرواز در می آورد و خستگی یک روز پرکار را از جان به در می‌برد؛ معماری روح افزایی که انسان در آن هم احساس آرامش داشت و هم حس امنیت....